Nguyên nhân gây bệnh TPD trên tôm: Liệu bạn đã kiểm soát được vi khuẩn Vibrio trong ao nuôi?

Hình 1: Khuẩn lạc màu tím hoa cà của vi khuẩn Vibrio Parahaemolyticus 

Vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus. Đến nay vi khuẩn này được cho là tác nhân chính gây ra bệnh TPD (Transition Phase Disease) – căn bệnh đang khiến ngành nuôi tôm thẻ chân trắng điêu đứng. Nhưng liệu vi khuẩn Vibrio có phải là nguyên nhân duy nhất? Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn để xem liệu ao nuôi của bạn có đang tiềm ẩn nguy cơ này hay không!

1. Tác nhân chính: Vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus độc lực cao

• Vibrio parahaemolyticus (Vp TPD) là tác nhân chính gây bệnh TPD, được xác định thông qua các nghiên cứu khoa học và thỏa mãn tiêu chuẩn Koch.
• Khác biệt với AHPND: Chủng Vibrio gây TPD không mang gen độc tố PirA/PirB như vi khuẩn gây AHPND, nhưng lại sở hữu các gen độc lực khác, chẳng hạn như gen ldh mã hóa độc tố hemolysin.
• Câu hỏi: Liệu việc kiểm soát Vibrio trong ao nuôi hiện tại của bạn có đủ để ngăn chặn TPD hay cần có những biện pháp đặc hiệu hơn?

2. Cơ chế gây bệnh: Tại sao TPD lại nguy hiểm đến vậy?

• Khi xâm nhập vào cơ thể tôm, vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus nhanh chóng tấn công gan tụy và ruột – hai cơ quan quan trọng nhất trong hệ tiêu hóa của tôm.
• Vi khuẩn tiết ra các độc tố mạnh (như aerolysin/hemolysin), gây phá hủy tế bào gan tụy và ruột, dẫn đến hoại tử cấp tính.
• Hậu quả: Tôm mất khả năng tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng, cơ thể suy kiệt nhanh chóng và chết hàng loạt chỉ trong 24–48 giờ.
• Câu hỏi: Liệu việc bổ sung men vi sinh hoặc chất kích thích miễn dịch có thể giúp tôm chống lại độc tố của Vibrio hay không?

3. Yếu tố môi trường: Có phải chỉ vi khuẩn là thủ phạm?

• Mặc dù vi khuẩn Vibrio là tác nhân chính, nhưng các yếu tố môi trường như chất lượng nước kém, mật độ ương quá cao cũng đóng vai trò kích thích sự bùng phát của bệnh.
• Nhiễm trùng đồng thời: Một số nghiên cứu gợi ý rằng sự hiện diện đồng thời của Vibrio harveyi hoặc virus Baishivirus có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh.
• Câu hỏi: Liệu việc cải thiện chất lượng nước và giảm mật độ ương có đủ để ngăn chặn TPD hay cần kết hợp với các biện pháp kiểm soát vi khuẩn và virus?

4. Độc tố mới: VHVP-1 và VHVP-2 – Kẻ giết người thầm lặng

• Các nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra hai protein độc lực mới (VHVP-1 và VHVP-2) trên plasmid của vi khuẩn Vibrio TPD.
• VHVP-2, với kích thước hơn 100 kDa, được xác định là tác nhân gây chết chính, giải thích tại sao TPD lại gây chết cấp tính chỉ trong vài giờ.
• Câu hỏi: Liệu việc phát triển các kit PCR phát hiện gen vhvp hoặc thuốc kháng độc tố có thể trở thành giải pháp đột phá trong kiểm soát TPD hay không?

Kết bài:

Bệnh TPD không chỉ là một thách thức lớn đối với người nuôi tôm mà còn là lời cảnh báo về sự cần thiết của việc quản lý mầm bệnh và an toàn sinh học trong trại giống. Liệu ao nuôi của bạn có đang tiềm ẩn nguy cơ nhiễm TPD? Hãy theo dõi Phần 3 để tìm hiểu về triệu chứng và phương pháp chẩn đoán chính xác bệnh TPD, từ đó có biện pháp phòng ngừa hiệu quả!