CÁC LOẠI NẤM GÂY HẠI TRÊN THUỶ SẢN

Tôm cá là những đối tượng nuôi quan trọng trong ngành thủy sản Việt Nam. Tuy nhiên, trong quá trình nuôi, tôm cá có thể gặp phải nhiều bệnh do nấm gây ra, ảnh hưởng đến sức khỏe, sinh trưởng và chất lượng sản phẩm. Trong bài biết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về một số loại nấm gây bệnh trên tôm cá và cách phòng tránh và điều trị.

Một số loại nấm gây bệnh trên tôm cá

Một số loại nấm gây bệnh trên tôm cá như sau:

- Nấm Fusarium: là một loại nấm phổ biến trong môi trường nước ngọt và nước lợ. Nấm Fusarium có thể gây ra các bệnh như: viêm mang, viêm ruột, viêm gan, viêm túi mật và viêm thận ở tôm; viêm da, viêm vây và viêm mang ở cá. Nấm Fusarium có thể lây lan qua đường tiêu hóa hoặc qua các vết thương trên cơ thể của tôm cá.

 

 

 

 

Hình 1: Khuẩn lạc Fusarium verticillioides, là chủng được biết đến với khả năng sản sinh ra các độc tố DON và FUM (Nguồn: Biomin)

- Nấm Saprolegnia (Nấm thuỷ mi, nấm mốc nước, trùng thảo): là một loại nấm nước trú bề ngoài da, thường hoạt động như một kẻ xâm lược vào da sau khi tôm cá bị thương. Tôm cá bị nhiễm bệnh xuất hiện nấm giống như bông gòn ở bề ngoài các vùng khác nhau trên cơ thể, đặc biệt là trên đầu và vây. Nấm Saprolegnia có thể gây ra các bệnh như: viêm da, viêm mang, viêm ruột và viêm gan ở tôm; viêm da, viêm vây và viêm mang ở cá.

Hình 2:    Bào tử nấm có tiên mao, có thể vận động trong nước nên khả năng lây lan bệnh rất cao.

- Nấm Branchiomycosis: là một loại nấm cục bộ cấp tính ở mang gây ra bởi hai loài nấm nước là B. sanguinis và B. demigrans ảnh hưởng đến nhiều loài cá nước ngọt. Bệnh phổ biến nhất ở các vùng khí hậu ấm áp. Tôm cá bị nhiễm bệnh có biểu hiện: mang sưng to, xuất huyết và thối rữa.

Hình 3: B. sanguinis và B. demigrans ảnh hưởng đến nhiều loại cá nước ngọt

- Nấm đồng tiền: là một loại địa y, có mối quan hệ sống cộng sinh giữa nấm và tảo hoặc vi khuẩn quang hợp. Nấm đồng tiền có hình dạng như dấu chân chó hoặc cuộn dây quấn quanh cành cây. Nấm đồng tiền có mùi tanh rất hấp dẫn với tôm, khiến tôm dễ dàng ăn phải. Khi vào trong đường ruột, nấm sẽ sản sinh ra độc tố gây bệnh đường ruột cho tôm, làm tôm bỏ ăn, ốp thân, còi cọc và chậm lớn. Ngoài ra, nấm đồng tiền còn là nơi trú ngụ của nhiều sinh vật có hại gây bệnh cho tôm như vi khuẩn Vibrio, động vật nguyên sinh, vi bào tử, ký sinh trùng…

Hình 4: Nấm đồng tiền phủ kín bề mặt bạt đáy ao

Cách phòng tránh và điều trị các bệnh do nấm

Để phòng tránh và điều trị các bệnh do nấm trên tôm cá, chúng ta cần chú ý đến các yếu tố sau:

- Chất lượng nước: là yếu tố quan trọng nhất để duy trì sức khỏe của tôm cá. Chúng ta cần kiểm tra và điều chỉnh các thông số nước như: pH, độ cứng, độ mặn, nhiệt độ, oxy hòa tan, amoniac, nitrit, nitrat... để phù hợp với yêu cầu của từng loài tôm cá. Ngoài ra, chúng ta cần thay nước thường xuyên để loại bỏ các chất hữu cơ và vi sinh vật gây ô nhiễm nước.

- Vệ sinh ao hồ: là việc làm cần thiết để ngăn ngừa sự phát triển của các loại nấm gây bệnh. Chúng ta cần loại bỏ các vật dư thừa như: thức ăn thừa, phân tôm cá, xác tôm cá chết... để giảm lượng chất hữu cơ trong nước. Chúng ta cũng cần kiểm tra và vệ sinh các thiết bị như: bộ lọc, máy sục khí, máy bơm... để đảm bảo hoạt động tốt và không bị tắc nghẽn.

- Chế độ ăn: là yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe và sức đề kháng của tôm cá. Chúng ta cần chọn loại thức ăn phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng và kích thước của từng loài tôm cá. Chúng ta cũng cần cho ăn đúng liều lượng và thời gian để tránh lãng phí và ô nhiễm nước. Ngoài ra, chúng ta có thể bổ sung các chất bổ sung như: vitamin C, probiotic, men tiêu hóa... để tăng cường sức khỏe và miễn dịch cho tôm cá.

- Cách ly và kiểm tra: là biện pháp quan trọng để ngăn chặn sự lây lan của các bệnh do nấm. Khi mua tôm cá mới, chúng ta cần cách ly và kiểm tra kỹ lưỡng trước khi cho vào ao hồ chung. Khi phát hiện tôm cá có biểu hiện bệnh lý, chúng ta cần tách ra và điều trị ngay để không ảnh hưởng đến những con khác. Khi điều trị bệnh, chúng ta cần tuân thủ đúng liều lượng và thời gian của thuốc để đạt hiệu quả cao nhất.

- Sử dụng thuốc: là biện pháp cuối cùng khi các biện pháp phòng ngừa không hiệu quả. Có nhiều loại thuốc có thể sử dụng để điều trị các bệnh do nấm trên tôm cá, như: Furan 2, Melafix, Aquarisol... Tuy nhiên, chúng ta cần lưu ý rằng một số thuốc có thể gây độc hại cho tôm cá hoặc người sử dụng. Vì vậy, chúng ta cần tham khảo ý kiến của bác sĩ thú y hoặc chuyên gia trước khi sử dụng.

Kết luận

Các loại nấm gây bệnh trên tôm cá là một trong những vấn đề nghiêm trọng ảnh hưởng đến ngành thủy sản Việt Nam. Để phòng tránh và điều trị các bệnh này, chúng ta cần chú ý đến các yếu tố như: chất lượng nước, vệ sinh ao hồ, chế độ ăn, cách ly và kiểm tra, sử dụng thuốc. Bằng cách thực hiện các biện pháp này, chúng ta có thể bảo vệ sức khỏe của tôm cá và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Nguồn: Tổng hợp bởi Biolife

(1) Xử lý bệnh nấm ở cá cảnh – Tạp chí Thủy sản Việt Nam. https://thuysanvietnam.com.vn/xu-ly-benh-nam-o-ca-canh/.

(2) 9 loại nấm thường gặp nhất và các loại thuốc trị nấm cho cá cảnh. https://thegioicacanh.com.vn/9-loai-nam-thuong-gap-nhat-va-cac-loai-thuoc-tri-nam-cho-ca-canh-n85490.html.

(3) Phòng và trị bệnh nấm cho cá cảnh đơn giản, chỉ trong vài phút. https://thegioiloaica.com/benh-nam-o-ca-canh.

(4) 9 loại nấm thường gặp nhất và các loại thuốc trị nấm cho cá cảnh. https://bing.com/search?q=c%c3%a1c+lo%e1%ba%a1i+n%e1%ba%a5m+g%c3%a2y+b%e1%bb%87nh+tr%c3%aan+t%c3%b4m+c%c3%a1.

(5) Các bệnh cá cảnh thường gặp và cách trị bệnh cho cá cảnh. http://xenangphuy.com/tin-tuc/cac-benh-ca-canh-thuong-gap-va-cach-tri-benh-cho-ca-canh-398.html.